Al duizenden jaren drijven volken handel met elkaar. Aanvankelijk hield de economische groei gelijke tred met de bevolkingsgroei. Maar dat veranderde in de zestiende en zeventiende eeuw, toen Europese zeevaarders nieuwe zeeroutes en plekken in Noord- en Zuid-Amerika, langs de Afrikaanse kust en in Azië ontdekten. De grondstoffen en metalen die ze daar weghaalden, maakten Europa rijk. Het Europese kapitalisme nam de wereld in bezit. Toch bleef China, met zijn vroege vormen van kapitalisme, nog lang de grootste economie.

De uitvinding van de kolengestookte stoommachine in 1784 in Engeland veranderde dat. Er kwamen fabrieken voortgedreven door fossiele energie, mensen trokken van het platteland naar de fabriekssteden, waar zij en hun kinderen lange en zware werkdagen maakten. Arbeiders organiseerden zich in vakbonden en politieke partijen en kregen het vanaf begin van de 20^e eeuw voor elkaar dat hun levensstandaard door een reeks sociale wetten werd verbeterd. Er kwamen vertegenwoordigende democratieën. De Industriële Revolutie maakte Europese landen rijk, machtig en arrogant. Zij koloniseerden een groot deel van Afrika en Azië.

In de tweede helft van de 20^e eeuw sloeg de kapitalistische economie op hol: de wereld werd in een globaal economisch netwerk omspannen en gevangen. De impulsen daarachter waren: ten eerste de uitvinding van de container, rond 1960, die een revolutie teweeg bracht in het vervoer van goederen. Ten tweede de invoering van het neoliberalisme vanaf de jaren zeventig, met zijn privatiseringen, flexibilisering van arbeid, verzwakking van vakbonden en linkse politieke partijen, toenemende macht van kapitaalbezitters, groeiende ongelijkheid tussen rijk en arm, en mateloos consumentisme. Ten derde de opkomst van de informatietechnologie vanaf de jaren negentig, die de globalisering en individualisering van burgers verder stimuleerde. Internationale productieketens, havens en koopvaardijschepen werden steeds efficiënter gemaakt om deze globalisering te vergemakkelijken.

De wereldhandel is sindsdien verveelvoudigd. De globalisering nam de laatste halve eeuw een enorme vlucht. En daarmee werd de internationale scheepvaart en het vervoer met vrachtwagens naar het achterland van de havens, een belangrijke bron van luchtvervuiling en klimaatverandering. Negentig procent van de wereldhandel gaat via havens en schepen.

Vragen die ons bezighouden zijn: Wat voor een wereldeconomie is in de toekomst wenselijk en mogelijk? Wat is de toekomst van wereldhavens en kunnen zij duurzaam worden?

Met een boek, tekeningen, foto’s en films doen we verslag van onze reizen en ons onderzoek naar de economische globalisering van onze kwetsbare planeet aarde.